Hebdo-Blog – Στο κείμενό σας δίνετε έμφαση σε μία «ολέθρια έκσταση» η οποία μπορεί να επηρεάσει τη μεταμοντέρνα μητέρα ως ον. Οι δύο αυτοί όροι χρησιμοποιούνται από τον Ζακ Λακάν προκειμένου να προσδιοριστούν οι συνέπειες σε κάποιες γυναίκες της ερωτικής συνάντησης με έναν άνδρα. Ωστόσο, για εσάς, οι δύο αυτές συνέπειες της έκστασης και του ολέθριου μπορούν να συνδυαστούν ως μία «ολέθρια έκσταση» σε μία γυναίκα, όχι στη συνάντηση με έναν άνδρα αλλά σε μία μητέρα με τη γέννηση του παιδιού της. Πώς εξηγείτε ότι αυτές οι ίδιες συνέπειες που ενώνετε σε μία κοινή έννοια, την «ολέθρια έκσταση», προκύπτουν σε μία γυναίκα όταν, από τη στιγμή που γίνεται μητέρα, έρχεται αντιμέτωπη όχι με έναν άνδρα αλλά με το ίδιο της το παιδί;
Εστέλα Σολάνο-Σουάρες – Ο στόχος μου ήταν να μελετήσω τα φαινόμενα που προκύπτουν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή μετά τον τοκετό, τα οποία υποδεικνύουν απεριόριστη οδύνη, αποπροσανατολισμό καθώς και αδυναμία να μιλήσει μία γυναίκα για όλα αυτά, μεταξύ άλλων. Δεν είναι άραγε περίεργο που η άφιξη ενός «ευτυχούς γεγονότος» προκαλεί σε μερικές γυναίκες μία τέτοια εμπειρία απερίγραπτης θλίψης;
Για να μην υποκύψω στις κοινές κατηγορίες σχετικά με τη μητρότητα, αποφάσισα να ακολουθήσω κατά γράμμα τις μαρτυρίες γυναικών, ούσες σε ανάλυση ή όχι, οι οποίες επιχείρησαν να εκφραστούν προφορικώς ή γραπτώς προκειμένου να εκθέσουν μία εσωτερική εμπειρία ακατανόητη και συντριπτική. Μία προς μία, αποδεικνύουν ότι η μητρότητα δεν πληροί κανένα κριτήριο το οποίο υπόκειται σε βιολογικούς ή ενστικτώδεις νόμους. Μαρτυρούν πως η μητρική αγάπη δεν είναι προγραμματισμένη, πως η συνάντηση με το παιδί και η απάντηση στα αιτήματά του δε διέπεται από νόμους, εφόσον δεν υπάρχουν «οδηγίες χρήσης», με την επιφύλαξη των κινδύνων έκτακτης ανάγκης. Υπό αυτή την έννοια, υποδεικνύουν πως καμιά τους δε διαθέτει γνώση επ΄αυτού, και πως αν καταφέρουν να αντεπεξέλθουν, αυτό δεν τους διασφαλίζει καμία μονιμότητα. Μπορεί να καταφέρουν να τα βγάλουν πέρα με το ένα παιδί και όχι με ένα άλλο, άρα, είναι στο χέρι τους κάθε φορά να εφεύρουν ένα μοναδικό τρόπο «να είναι μητέρες» ξεχωριστά για το κάθε παιδί.
Εκφράζουν, ως εκ τούτου, πως η εμπειρία της μητρότητας στις γυναίκες ως ομιλόντα (parlêtres) έχει ενεργό ρόλο σε σχέση με το πραγματικό.
Ανακάλυψα λοιπόν, προς μεγάλη μου έκπληξη, πως προσπαθούσαν να εκφράσουν μία εμπειρία απόλαυσης φέρνοντας στο προσκήνιο τη σχέση με το σώμα. Σύμφωνα με πολλές μαρτυρίες, η φανταστική συνοχή του σώματος τίθεται υπό αμφισβήτηση μετά τον τοκετό, δίνοντας χώρο σε φαινόμενα διάλυσης της ενότητας της εικόνας, δηλαδή του εγώ. Σε ορισμένες περιπτώσεις, πιο οξυμένες, ο τοκετός βιώνεται δημιουργώντας μία τρύπα στο πραγματικό, από όπου προκύπτει η αφόρητη απογύμνωση του σώματος, σαν μία διάτρητη σακούλα. Με δύο λόγια, το σώμα γίνεται ο τόπος μίας σειράς σωματικών φαινομένων. Το σώμα, κατά συνέπεια, απολαμβάνει έναν πόνο που συνδυάζεται με μία οδύνη χωρίς όρια. Νιώθουν λοιπόν εκδιωγμένες, έξω από τον ίδιο τους τον εαυτό, απούσες, απορροφημένες από ένα κενό, μία τρύπα. Συνεπώς, ψάχνουν τις λέξεις για να περιγράψουν αυτές τις καταστάσεις, έξω από τις συμβατικές ψυχιατρικές κατηγορίες.
Σε αυτές τις μαρτυρίες των γυναικών, στις οποίες εκφράζεται μία πραγματική προσπάθεια να ειπωθούν τα πάντα, εκφράζοντας συγχρόνως και τη λύπη τους που δε βρίσκουν τις κατάλληλες λέξεις για να προσδιοριστεί καλύτερα αυτό το μυστήριο, άκουσα να μιλούν για μία εμπειρία έκστασης και ολέθρου, καθώς νιώθουν ταυτόχρονα πνιγμένες και εκδιωγμένες από τον ίδιο τους τον εαυτό, ούσες αντιμέτωπες με μία τρελή απόλαυση, αινιγματική, χωρίς όρια, υποφέροντας από αυτό που έρχεται να αντιταχθεί στο «ον μητέρα», όπως αυτό αποδίδεται από τη γλώσσα. Αυτή η πραγματική απόλαυση εξ-ίσταται από την ενδελεχή μελέτη της γνώσης της γλώσσας και τους σχηματισμούς του ασυνείδητου. [...]
Πηγή: Απόσπασμα από το κείμενο Το παιδί: ένα νέο αντικείμενο στην αγορά
Εικόνα: marianne bos