[...] Διστάζει κανείς σήμερα στην καθημερινή του ζωή να μιλήσει για τον έρωτα, σε οποιαδήποτε από τις εκφάνσεις του. Κάποτε μοιάζει αφελής η αναφορά σε αυτόν, άλλοτε φέρνει στο μυαλό ένα ανώφελο δράμα, μια κατανάλωση ενέργειας περιττή. Η έννοιά του έχει αρχίσει να συγχέεται με τόσες άλλες που μοιάζει πια με άγνωστη χώρα. “Όμως ο έρωτας με την πιο αυθεντική έννοια του όρου είναι ακόμα υπαρκτός.[…] Γεννιέται μαζί με την αντίληψη της καμπύλης μιας πλάτης, του μήκους ενός φρυδιού, με το σκάσιμο ενός χαμόγελου. «Συμβαίνει!»”, υποστηρίζει η Etel Adnan. Και τι είναι αυτό που συμβαίνει; Κινητοποίηση, αποσταθεροποίηση, επανάσταση, δημιουργία. Αυτό που συμβαίνει είναι ο κατακλυσμός του είναι, το συναίσθημα που «αναγκάζει το εγώ να απαρνηθεί το εγώ του», καθιστώντας τον άνθρωπο «οικειοθελή αιχμάλωτο» της φαντασίας του και του Άλλου.
Ακούγεται όμορφο. Η πορεία σκέψης όμως που ακολουθεί η συγγραφέας για να φτάσει στο καταβλητέο τίμημα του έρωτα ήδη διαφαίνεται. «Ο έρωτας ενοχλεί», έγραψε ο Τολστόι στα ημερολόγια του. «Η κατάσταση του ερωτευμένου είναι μια άβολη κατάσταση», ισχυρίζεται η Adnan. «Πώς μπορεί κανείς να αντέξει τόση ένταση; Ποιος μπορεί να υπομείνει για πολύ τέτοια εσωτερική ταραχή;» Ο έρωτας απαιτεί από εμάς ουσιαστική εμπλοκή, συνεπάγεται μοιραίες βουτιές, θανατερές καταδύσεις, γράμπες, πηγάδια, βράχια αθέατα, ρουφήχτρες, καρχαρίες, μέδουσες. Ο έρωτας απαιτεί από εμάς να αλλάξουμε την ζωή μας, να καταστραφούμε και να ξαναγεννηθούμε. Να θυσιάσουμε όσα γνωρίζουμε στον βωμό μιας άγνωστης αβύσσου. Η επίγνωσή του καίει τις σάρκες μας.
Δεν πρόκειται για ευκαταφρόνητο τίμημα. Η χαρά του έρωτα είναι συνυφασμένη με την βάσανό του – όταν είναι αληθινός, δεν είναι ποτέ ελαφρύς. Μπορούμε λοιπόν να αποφύγουμε την καταβολή του; Μιλώντας για την γη και την αναπότρεπτη καταδίκη μας ως ανθρώπινο γένος αν δεν την ερωτευτούμε για να σωθούμε, η Adnan γράφει το εξής: «Μην καταβάλλοντας το τίμημα για την αλλαγή του κόσμου, ο κόσμος θα αλλάξει με τον δικό του τρόπο, θα αλλάξει ούτως ή άλλως, κι εμείς θα απολέσουμε την δυνατότητα να τον κατευθύνουμε στο δρόμο που θεωρούμε ωφέλιμο, και το τίμημα θα είναι εν τέλει πολύ υψηλότερο». Αν δεν καταβάλουμε το τίμημα του έρωτα, θα καταβάλλουμε το τίμημα της αποφυγής του. Καμιά επιλογή που κάνουμε, είτε αυτή συνίσταται σε πράξη είτε σε παράλειψη, δεν μένει δίχως συνέπειες. Έτσι, αν δεν επιλέξουμε να βιώσουμε την ιλιγγιώδη δύναμη του έρωτα και την αγωνία της εξερεύνησης του, δεν ξεφεύγουμε από την αλλαγή. Απλώς επιλέγουμε μια άλλη της μορφή και συνεπώς την δική της πληρωμή.
Η Adnan κλείνει το δοκίμιο της με έναν λόγο που κραυγάζει μέσα από τον βυθό: «Όταν κανείς ερωτεύεται γίνεται παιδί: τεντώνει τον λαιμό του κι ακούει ένα τραγούδι που δεν προορίζεται να τραγουδηθεί. Ωστόσο ολοένα και πληθαίνουν εκείνοι που δεν θα ρισκάρουν τη ζωή τους για την στιγμή αυτή. Δεν θα ρισκάρουν ούτε και πολύ λιγότερα, δεν θα κάνουν το παραμικρό. Φοβούνται, αισθάνονται καλύτερα μέσα στην μετριότητά τους. Τους καταλαβαίνουμε: ο έρωτας σε όλες του τις μορφές είναι το σημαντικότερο πράγμα με το οποίο ερχόμαστε ποτέ αντιμέτωποι, αλλά επίσης και το πιο επικίνδυνο, το πιο απρόβλεπτο, το πιο ενοχλητικό. Όμως είναι και ο μοναδικός τρόπος σωτηρίας που γνωρίζουμε». Στο σύμπαν της Adnan δεν πνίγονται μοναχά πεντέξι: στο σύμπαν της Adnan πνιγόμαστε όλοι – ως οφείλουμε στους εαυτούς μας. Και δεν πρόκειται για προτροπή, δεν πρόκειται για εξομολόγηση. Πρόκειται για την απόφαση του καθενός να μην προδώσει την θάλασσα – και για το τίμημά της.
Πηγή: Απόσπασμα από το κείμενο Etel Adnan: Το τίμημα που δεν είμαστε διατεθειμένοι να καταβάλουμε για τον έρωτα
Εικόνα: Jana Sabeth