"Τι είναι ο πατέρας; Δεν εννοώ μέσα στην οικογένεια - γιατί στην οικογένεια, είναι ό,τι θέλει, είναι μια σκιά, είναι ένας τραπεζίτης, είναι ό,τι πρέπει να είναι, τα καταφέρνει ή όχι, αυτό έχει την σημασία του αναλόγως την περίπτωση, αλλά μπορεί επίσης και να μην έχει καμιά σημασία. Όλο το ζήτημα είναι να δούμε τι είναι μέσα στο Οιδιπόδειο σύμπλεγμα.
Ε λοιπόν, ο πατέρας δεν είναι εκεί μέσα ένα πραγματικό αντικείμενο, ακόμα κι αν χρειάζεται να παρέμβει ως πραγματικό αντικείμενο για να δώσει σάρκα στον ευνουχισμό. [...]
Ούτε είναι μόνο ένα ιδανικό αντικείμενο, διότι, απ' αυτή την πλευρά, μόνο ατυχήματα [!] μπορεί να συμβούν. Άρα το οιδιπόδειο δεν είναι μόνο μια καταστροφή, εφόσον είναι το θεμέλιο της σχέσης μας με τον πολιτισμό, όπως λέμε.
Φυσικά, θα μου πείτε -Ο πατέρας είναι ο συμβολικός πατέρας, το έχετε πει ήδη. Πράγματι, σας το έχω ήδη πει πολλές φορές για να σας το επαναλαμβάνω και σήμερα. Αυτό που σας λέω σήμερα, δίνει ακριβώς λίγο περισσότερη ακρίβεια στην έννοια του συμβολικού πατέρα. Και είναι το εξής - ο πατέρας είναι μια μεταφορά.
Τι είναι μια μεταφορά; Ας το πούμε αμέσως, για να το τοποθετήσουμε πάνω στον πίνακα. Μια μεταφορά, σας το έχω ήδη εξηγήσει, είναι ένα σημαίνον που έρχεται στη θέση ενός άλλου σημαίνοντος. [...]
Λέω ακριβώς - ο πατέρας είναι ένα σημαίνον που υποκαθιστά ένα άλλο σημαίνον. Εδώ βρίσκεται η δυναμική, η μοναδική και ουσιαστική δυναμική της παρέμβασης του πατέρα στο οιδιπόδειο σύμπλεγμα. Κι αν δεν αναζητήσετε σ' αυτό το επίπεδο τις πατρικές στερήσεις, δε θα τις βρείτε πουθενά αλλού. [!]
Η λειτουργία του πατέρα στο οιδιπόδειο σύμπλεγμα συνίσταται στο να είναι ένα σημαίνον που υποκαθιστά το πρώτο σημαίνον που εισάγεται στη συμβολοποίηση, το μητρικό σημαίνον. Σύμφωνα με τον τύπο της μεταφοράς που σας έδωσα, ο πατέρας έρχεται στη θέση της μητέρας, S στη θέση του S', όπου S' είναι η μητέρα, ως εκείνη που συνδέεται ήδη με κάτι που ήταν x, δηλαδή το σημαινόμενο στη σχέση με τη μητέρα."
Πηγή: Απόσπασμα από το βιβλίο του Jacques Lacan "Τα μορφώματα του ασυνειδήτου"
Εικόνα: Zane Lee